Chiêu Thiền Tự được xây dựng từ giữa thế kỷ XII ngay trên nền nhà Phụ mẫu của thiền sư Từ Đạo Hạnh, thuộc xã Yên Lãng, tổng Hạ, huyện Vĩnh Thuận, sau này chính là làng Láng – ngôi làng cổ nằm bên sông Tô Lịch. Ngôi chùa đã được trung tu lại khá nhiều vào giữa thế kỷ XIX.
Chùa Láng mang một vẻ đẹp hài hòa với quần thể kiến trúc cân xứng. Các công trình kiến trúc bên trong chùa được thiết kế các lối đi, sân vườn và những hàng cây cổ thụ rợp bóng, tạo thành một không gian tĩnh mịch, cổ kính. Chùa Láng xưa được mệnh danh là “Đệ nhất tùng lâm”, bởi nơi đây có rừng thông đẹp nhất phía Tây kinh thành Thăng Long.
Theo tấm bia có từ thời Thịnh Đức, trước đây, Chùa Láng có 100 gian, được xây theo kiểu nội công ngoại quốc. Đây là lối kiến trúc có hai hành lang dài nối liền nhà tiền đường với nhà hậu đường, tạo thành khung hình chữ nhật khép kín; ở giữa là nhà thiêu hương hoặc thượng điện.
Chùa Láng có ba lớp tam quan mang nét nghệ thuật của thời Lý.
Cổng chùa bao gồm bốn cột vuông với ba mái cong không trùm lên cột mà được gắn vào sườn cột, mái giữa cao hơn mái bên, gần giống với lối kiến trúc trong cung vua chúa thời xưa. Sân chùa được làm từ gạch Bát Tràng, giữa sân ngôi nhà Bát giác, phía trước có sập đá là nơi đặt kiệu thánh trước ngày khai hội.
Cổng tam quan dẫn vào sân chùa có đôi câu đối viết theo lối Khải thư, được ghép bằng những mảnh sứ màu xanh càng làm tăng thêm vẻ trang nghiêm cổ kính và hoành tráng của ngôi chùa. Qua nhà Bát giác là đến các công trình chính trong chùa như nhà bái đường, nhà thiêu hương, thượng điện, các dãy hành lang, nhà tổ, tăng phòng, Động thập điện Diêm Vương miêu tả những hình phạt ở các tầng địa ngục.
 |
 |
Bên trong chùa còn lưu giữ khoảng 198 pho tượng lớn nhỏ, tiêu biểu là tượng Lý Thần Tông ngồi trên ngai vàng và tượng thiền sư Từ Đạo Hạnh. Hiện nay chùa còn bảo quản 39 hoành phi, 31 câu đối, 15 tấm bia đá, lưu giữ 12 đạo sắc phong của các vua triều Lê, Tây Sơn và Nguyễn. Trước đây, chùa còn có cuốn kinh bằng đồng lá (Bát diệp đồng thư) của vua Lý thường dùng để tụng niệm, nay đã bị thất lạc.
Ngày nay, mặc dù quanh chùa là phố xa tấp nập, náo nhiệt nhưng chỉ cần bước chân vào chùa, du khách sẽ ngay lập tức cảm nhận được bầu không gian tĩnh lặng, bình yên, tách biệt đời sống bên ngoài. Đây cũng là địa điểm du lịch tâm linh đầu năm mới được nhiều lựa chọn mỗi dịp xuân về.
Ảnh: Trần Việt Đức
